Η πρεμιέρα της ταινίας έγινε στο Φεστιβάλ Καννών του 2008, όπου ήταν υποψήφιο για τον Χρυσό Φοίνικα και έκτοτε έχει κερδίσει ή ήταν υποψήφιο για πολλά σημαντικά βραβεία, ενώ δέχθηκε και θερμή υποδοχή από τους κριτικούς. Ανάμεσα στα βραβεία που κέρδισε συγκαταλέγονται η Χρυσή Σφαίρα για καλύτερη ξενόγλωσση ταινία, το Βραβείo της Εθνικής Ένωσης Κριτικών των ΗΠΑ (NSFC) για την καλύτερη ταινία, ενώ ήταν υποψήφιο στα Όσκαρ του 2008 για βραβείο ξενόγλωσσης ταινίας.
ΠΕΡΙΛΗΨΗ :
Το 1982, ο Άρι Φόλμαν ήταν ένας 19χρονος στρατιώτης πεζικού στις ένοπλες δυνάμεις του Ισραήλ. Το 2006 συναντά ένα φίλο από το στρατό, που του μιλά για τους εφιάλτες που έχει σχετικά με τις εμπειρίες του στον πόλεμο Ισραήλ - Λιβάνου του 1982. Ο Φόλμαν έκπληκτος ανακαλύπτει ότι δεν θυμάται τίποτα από εκείνη την περίοδο. Αργότερα την ίδια νύχτα έχει ένα όραμα από τη νύχτα της σφαγής στα στρατόπεδα προσφύγων Σάμπρα και Σατίλα, χωρίς να είναι σε θέση να επιβεβαιώσει κατά πόσο ήταν αληθινή ανάμνηση. Στη ανάμνησή του, αυτός και οι συστρατιώτες του κάνουν νυχτερινό μπάνιο στην παραλία της Βηρυτού, υπό το φως φωτοβολίδων που κατεβαίνουν πάνω από
την πόλη. Ο Φόλμαν, μετά από αυτή την ανάμνηση, σπεύδει να συναντήσει έναν άλλο φίλο από τον στρατό, ο οποίος τον συμβουλεύει να μιλήσει για το θέμα και με άλλους ανθρώπους που βρίσκονταν στην Βηρυτό την ίδια περίοδο, ώστε να καταλάβει τι συνέβη εκεί και να ανακτήσει τη μνήμη του. Η ταινία ακολουθεί τον Φόλμαν στις συζητήσεις του με φίλους του, έναν ψυχολόγο και ένα δημοσιογράφο, ο οποίος ήταν στην Βηρυτό την ίδια περίοδο.
----------------
Το «Βαλς με τον Μπασίρ», πέρα από το πολύ ενδιαφέρον και άκρως πολιτικό θέμα του, θέμα που ξαναφέρνει στην πρώτη γραμμή το ζήτημα της Παλαιστίνης, της μαρτυρικής Παλαιστίνης, που ετούτες τις μέρες δέχεται για μια ακόμα φορά τα τυφλά δολοφονικά χτυπήματα του Ισραήλ, έχει και μεγάλο καλλιτεχνικό ενδιαφέρον. Αφού η γνωστή τεχνική λήψης rotating* εδώ, σε σχέση με άλλες ταινίες που τη χρησιμοποίησαν, π.χ. «Spartans», αποδείχτηκε πολύ γοητευτική και εξαιρετικά αποτελεσματική.
Στο «Βαλς» οι ολόσωμες κινούμενες φιγούρες με την αργή διακοπτόμενη ανθρώπινη κίνηση και οι αλλοιωμένοι χρωματικά «νεκροί» χώροι δημιουργούν μια σπάνια δραματική ατμόσφαιρα, η οποία κάνει ακόμα πιο τραγικά τα γεγονότα που εξελίσσονται στην οθόνη. Η σκηνή, δε, του βαλς του Μπασίρ είναι σχεδόν αδύνατο να αποδοθεί με τόση δύναμη από πραγματικούς ηθοποιούς. Το λεπτό και άψογα καλλιτεχνικό σχέδιο που απεικόνιζε τον Μπασίρ με τις απελπισμένες και τραγικές κινήσεις του χορού του μετέφερε μεγάλα συναισθήματα. Με κόπο ο θεατής συγκρατεί τα δάκρυά του!
Το τριήμερο 15-17 Σεπτέμβρη του 1982, λιβανικές φασιστικές παραστρατιωτικές οργανώσεις, κάτω από την καθοδήγηση και τη βοήθεια του Ισραήλ, έσφαξαν πάνω από 3.000 Παλαιστίνιους πρόσφυγες που διέμειναν στα δυο μαρτυρικά στρατόπεδα της Σάμπρα και της Σατίλα στη Βηρυτό. Σχεδόν το 80% των σφαγιασμένων ήταν παιδιά, γυναίκες και ηλικιωμένοι! Η συγκεκριμένη πράξη έχει καταγραφεί από την ιστορία στις πιο μαύρες σελίδες της.
Ο Αρι Φόλμαν στην ταινία του μιλάει για το παραπάνω επεισόδιο και κατατοπίζει το θεατή με εξαιρετικό τρόπο. Ακολουθώντας τη φόρμα του φιλμ νουάρ, που δίνει σασπένς στην αφήγηση, και παράλληλα πατώντας πάνω στις γερές βάσεις του ντοκιμαντέρ, που αντικειμενικά πλησιάζει κοντύτερα στην αλήθεια, δεν αφήνει καμία πτυχή του ζητήματος έξω από το κάδρο του. Εκεί πάντως που ρίχνει το μεγαλύτερο βάρος του είναι στις επιπτώσεις που είχε η συγκεκριμένη σφαγή στον ψυχισμό των σοβαρών και υπεύθυνων Ισραηλινών. Στις ψυχές αυτών των ανθρώπων, που δεν είναι και λίγοι, υπάρχει πάντα μια ανοιχτή πληγή, μια διαρκής ντροπή!
Ο κεντρικός ήρωας της ταινίας λέγεται και αυτός Αρι, όπως ο σκηνοθέτης της (το «Βαλς» έχει πολλά αυτοβιογραφικά στοιχεία). Ο Αρι, λοιπόν, εξομολογείται σε ένα φίλο του πως κάθε βράδυ βλέπει τον ίδιο εφιάλτη! Είκοσι έξι αγριεμένα σκυλιά τον κυνηγούν (Ερινύες). Κατέληξε πως ο εφιάλτης έχει να κάνει με τη θητεία του στον ισραηλινό στρατό στον πρώτο πόλεμο (1980) του Λιβάνου (υπηρέτησαν μαζί με το φίλο του). Ομως ο Αρι δεν έχει την παραμικρή θύμηση από αυτόν τον πόλεμο! Η συνείδησή του έχει διαγράψει αυτό το κομμάτι της ζωής του. Από μόνος του αδυνατεί να βάλει μια τάξη στη σκέψη του, να επαναφέρει σε λειτουργία τη μνήμη του. Για να βρει την αλήθεια, την ηρεμία του ίσως, πλησιάζει έναν-έναν τους φίλους του που υπηρέτησαν μαζί στο στρατό και που στο μεταξύ έχουν σκορπίσει και, μέσα από τις συζητήσεις που έχει μαζί τους, προσπαθεί να βρει την απάντηση στον εφιάλτη του. Στον εφιάλτη της περιοχής. Κάθε μια ανακάλυψη που κάνει τον χώνει και πιο βαθιά στον πόνο, στις ενοχές και την απελπισία.
Το νήμα της σφαγής, και της μνήμης του Αρι, αρχίζει να ξετυλίγεται με τον πρώτο πόλεμο του Ισραήλ στο Λίβανο στον οποίο ήταν φαντάρος. Μετά από αυτόν τον πόλεμο ήρθε σαν συνέχεια ο εμφύλιος πόλεμος. Και ακόμα περισσότερο η τοποθέτηση από τους Ισραηλινούς και τους Δυτικούς (μετά από εκλογές!) της ισραηλινής φασιστικής μαριονέτας που άκουγε στο όνομα Μπασίρ Τζεμαγιέλ (1982). Ο Λιβανέζος φαλαγγίτης Τζεμαγιέλ ήταν απόγονος του Πιέρε Τζεμαγιέλ, που ίδρυσε το κόμμα των φαλαγγιτών μετά από επίσκεψή του στη Γερμανία του Χίτλερ (1936).
Κατά τη διάρκεια της ορκωμοσίας του Τζεμαγιέλ ένας ισχυρός εκρηκτικός μηχανισμός δολοφονεί τον μόλις εκλεγέντα πρωθυπουργό. Η δολοφονία του άνοιξε τον ασκό του Αιόλου και έλυσε τα χέρια των Ισραηλινών, οι οποίοι, έτσι και αλλιώς, είχαν καταλάβει 40 χιλιόμετρα κατά μήκος των συνόρων. Με αφορμή, λοιπόν, τη δολοφονία, τα γεράκια του Ισραήλ αποφασίζουν να καταλάβουν ολόκληρο το Νότιο Λίβανο και το πράττουν! Στο μεταξύ, πριν τη δολοφονία, πάνω από 11.000 στρατιώτες της Συρίας και της PLO, υπακούοντας σε διεθνή συμφωνία, έχουν αποχωρήσει από το Λίβανο, το οποίο, τώρα πια, βρίσκεται στα χέρια και στο έλεος του Ισραήλ. Αυτή η κατάσταση επισφραγίστηκε με τη σφαγή της Σάμπρα και της Σατίλα!
Είναι, όμως, ιστορική η ταινία; Είναι και τέτοια! Κυρίως, όμως, είναι μια εκ βαθέων εξομολόγηση ενός Ισραηλινού, του σκηνοθέτη της ταινίας, για το αποτρόπαιο αυτό έγκλημα και τις τύψεις που έφερε στην ψυχή του και στις ψυχές των τίμιων και σοβαρών Ισραηλινών. Παράλληλα, όπως είπαμε και στην αρχή, είναι και ένα εξαιρετικό καλλιτεχνικό έργο. Ενα έργο που συνδυάζει τις νέες τεχνολογίες στον κινηματογράφο με την καλή ποιότητα και το καλό γούστο!
Ακούγονται οι φωνές: Αρι Φόλμαν, Ορι Σίβαν, Σμουέλ Φρένκελ, Ρον Μπεν Γισάχι κ.ά.
* rotating:Ο σκηνοθέτης φιλμογραφεί αληθινούς ηθοποιούς να ερμηνεύουν τους ήρωες της ταινίας. Στη συνέχεια βάζει το φιλμ που τράβηξε στην τρικέζα (μηχάνημα με το οποίο δημιουργείς τα κινηματογραφικά τρικ) και το επεξεργάζεται καρέ-καρέ. Πάνω στον άνθρωπο ηθοποιό «φοράει» το κινούμενο σχέδιο. Η παρέμβασή του δεν τελειώνει εκεί. Παρεμβαίνει στα χρώματα, στην κίνηση, κλπ. Για να συνειδητοποιήσετε το χρόνο και τον κόπο της δουλειάς θυμίζω πως σε κάθε δευτερόλεπτο περνάνε 24 καρέ μπροστά από τα μάτια μας. Πολλαπλασιάστε τώρα τα 24 καρέ του δευτερολέπτου με τη διάρκεια της ταινίας (87΄)! Εγώ δε θα το αποπειραθώ!
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου